Türkiye Yol-İş Sendikası’nın kuruluşu, 1950 yılında Karayolları Genel Müdürlüğü’nün kurulması ve bir karayolları ağı yaratma seferberliğinin başlatılmasından sonra gündeme geldi. 1952 yılında Diyarbakır Yol-İş Sendikası’nın kurulması ile başlayan örgütlenme süreci, 9 Eylül 1963 tarihinde Türkiye Yol-İş Federasyonu’nun kurulması ile yeni bir boyut kazandı.
Yol-İş Federasyonu, 16 ilde 1952-1962 yılları arasında kurulan Yol-İş Sendikalarınca oluşturuldu. Sırası ile Diyarbakır, İzmir, Samsun, Ankara, Mersin, Kayseri, Eskişehir, Trabzon, Van, Konya, İstanbul, Sivas, Amasya, Erzurum, Erzincan, Antalya Yol-İş Sendikalarının kurduğu Yol-İş Federasyonu’nun ilk yöneticileri olarak şu isimler belirlendi.
Genel Başkan Muammer Çözgezen, Genel Başkan Vekili Temel Öztürk, Genel Başkan Vekili Hikmet Tekbudak, Genel Sekreter Gani Akın, Muhasip Veznedar Orhan Yavuz Kurtlar.
Federasyonunun ilk genel kurulu 11-12 Kasım 1963’de yapıldı. Halit Mısırlıoğlu Genel Başkanlığa, Şaban Erik Genel Sekreterliğe, Mesut İbrahim Kahratlı ise Mali Sekreterliğe getirildi.
274 ve 275 sayılı yasaların yürürlüğe girmesi ile birlikte hızlı bir örgütlenme ve toplu iş sözleşmesi çalışması başlatıldı.
Yol-İş Federasyonu’nun ikinci genel kurulu 13-16 Aralık 1965’de gerçekleştirildi. Federasyonunun kuruluşunda yer almayan Elazığ ve İskenderun Yol-İş Sendikaları’nın katılımıyla üye sendika sayısı 18’e çıktı. Yapılan seçimler sonunda Genel Başkanlığa Halit Mısırlıoğlu, Genel Sekreterliğe Rafet Altun ve Mali Sekreterliğe Mesut İbrahim Kahratlı getirildi.
Genellikle Karayolları ve Bayındırlık işyerlerinde örgütlenen Federasyona bağlı sendikalara YSE’de çalışan işçiler de üye oluyordu. Yol, Su, Elektrik (YSE) işyerlerinde çalışan işçilerin bir bölümü İl-İş ve YSE-İŞ Sendikalarına üye idi. Bu iki sendika birleşerek Köy YSE-İŞ Sendikası’nı oluşturdular. Bu işyerlerinde faaliyet gösteren bir başka sendika ise Yapı-İş’ti.
Bir yandan örgütlenme çalışması yapılırken, öbür yandan rakip sendikalarla kıyasıya bir mücadele sürdürülüyordu.
Toplu iş sözleşmesi görüşmelerinde anlaşma sağlanamaması üzerine Çanakkale, Kütahya ve Edirne YSE işyerlerinde 1967’de grevler gerçekleştirildi.
Yol-İş Federasyonu’na 1966 yılında kurulan Bursa ve Kastamonu Yol-İş Sendikaları da katıldı. 1968’in Ocak ayında yapılan üçüncü genel kurulda yapılan seçimlerde yönetimde değişiklik olmadı.
1968 yılında Yapı ve İmar İşleri Reisliği ile Demiryolları ve Limanlar İnşaat Reisliği işyerlerinde toplu iş sözleşmesi ile ilgili olarak sorunlar yaşandı. Baysen-İş Sendikası, YOL-İŞ Federasyonu’nun toplu iş sözleşmesi yapma yetkisine itiraz etti. Yol-İş Federasyonu’nun desteği ile bu işyerlerini kapsayan Yapı-Yol Sendikası kuruldu.
Federasyonun dördüncü genel kurulu 26-29 Ekim 1969 tarihlerinde yapıldı ve yönetimde değişiklik olmadı.
Yol-İş Federasyonu ile Türk-İş yönetimi arasında anlayış farklılıkları vardı ve giderek derinleşti. 1971’de dörtler Raporu’nu hazırlayan Sendikalardan birisi de Yol-İş Federasyonu idi. Raporda Türk-İş’in partiler üstü politikası eleştiriliyordu. Bu gelişmelerden sonra Federasyon’un beşinci genel kurulu 8-10 Eylül 1971’de toplandı. 1970’de Federasyona katılan YSE-İŞ Sendikası da genel kurulda temsil edildi. Federasyonunun Yürütme Kurulu üye sayısı beşe çıkarıldı. Genel Başkanlığa Halit Mısırlıoğlu, Genel Sekreterliğe Rafet Altun, Mali Sekreterliğe Sabri Türkan, Eğitim Sekreterliğine Cahit Erhan, Teşkilatlandırma Sekreterliğine ise Doğan Onur seçildi.
Genel Kurul; Türkiye işçi sınıfı tarihinde önemli yeri olan 4’ler Raporu’nun ardından 12’ler Raporu’nu da kabul etti.
17 Ekim 1971’de İşkolları Yönetmeliği değiştirildi ve Yol işkolu olarak yeniden düzenlendi. 19 sıra numaralı işkolunda faaliyetini sürdürmeye başlayan Yol-İş Federasyonu, YSE’de, Bayındırlık Bakanlığı’na bağlı işyerlerinde yoğun bir örgütlenme çalışması başlattı ve büyük başarı sağladı. 28 Eylül 1972’de yapılan İşkolları Yönetmeliği değişikliği ile 18 ve 19 sıra numaralı işkolları birleştirilerek 18 sıra numarasında İnşaat işkolu kuruldu. Sonrasında ise işkolumuzda kurulu sendikalar Federasyonumuzun çatısı altında toplandı.
Yol-İş Federasyonu altıncı genel kurulunu 5-8 Eylül 1973’de yaparken, üye sendika sayısı 28’e ulaşmıştı. Yönetimde değişiklik olmadı, aynı ekip yeniden seçildi.
Federasyonun yedinci dönem çalışmalarının ağırlığını, özel sektör işyerlerindeki örgütlenme çalışmaları oluşturdu. İskenderun Demir ve Çelik Fabrikası İnşaatında çalışan işçilerle, çeşitli baraj inşaatlarında çalışan işçilerin örgütlenmesi tamamlandı, toplu iş sözleşmeleri imzalandı.
Birçok ilde kurulmuş olan YSE-İŞ Sendikası güçlerini Yol-İş Federasyonu çatısı altında birleştirdiler.
Yol-İş Federasyonu’nun yedinci genel kurulu 1-4 Eylül 1975 günlerinde toplandı. Federasyona üye sendika sayısı 35’e ulaşmıştı. Genel Başkanlığa Halit Mısırlıoğlu, Genel Sekreterliğe Muzaffer Saraç, Mali Sekreterliğe Sabri Türkan, Eğitim Sekreterliğine Cahit Erhan, Teşkilatlandırma Sekreterliğine de Doğan Onur getirildi.
Federasyonun sekizinci dönem çalışmaları daha yoğun ve çetin mücadelelerle ve MC Hükümeti’nin saldırılarını göğüslemekle geçmiştir. MC Hükümetinin kamu kesimi işyerlerinde uyguladığı taraflı politikalar nedeniyle Karayolları Konya Bölge Müdürlüğü’nde greve gidilmiştir. 12 Ağustos 1976’da başlayan grev 42 gün sonunda başarıyla sonlandırılmıştır.
21 Eylül 1977’de toplanan genel kurulda Mali Sekreterliğe Bayram Meral seçilmiş, Yürütme Kurulu’nun diğer üyeleri yerlerinde kalmıştır.
Yol-İş Federasyonu’nun 1977 Eylül ile 1980 Kasım dönemi çalışmaları da her açıdan son derece yoğundur. Bu dönemde Türkiye büyük alt-üst oluşlar yaşadı. Terör tırmandı, can güvenliği kalmadı. Demokratik hak ve özgürlüklerin kullanılması giderek zorlaştırıldı.
Federasyonun 9. Genel Kurulu 12 Eylül 1980 askeri müdahalesi nedeniyle ilan edilen 17 Eylül yerine 17 Kasım 1980’de yapılabildi. Genel Başkanlığa Muzaffer Saraç, Genel Sekreterliğe İsmet Acar, Mali Sekreterliğe Bayram Meral, Teşkilatlandırma Sekreterliğine Doğan Onur, Eğitim Sekreterliğine de Etem Cankurtaran seçildi.
12 Eylül 1980 sonrasında önemli sıkıntılar yaşandı. Federasyon üyesi İstanbul, İzmir, Diyarbakır ve Ankara Yol-İş Sendikalarının faaliyetleri sıkıyönetimlerce durduruldu.
Dönem içinde Federasyon yönetiminde istifalar oldu. Kısa aralıklarla Genel Sekreter İsmet Acar, Genel Başkan Muzaffer Saraç ve Teşkilatlandırma Sekreteri Doğan Onur görevlerinden ayrıldılar.
Federasyondan Milli Tip’e
Mayıs 1983’de 2821 sayılı Sendikalar Yasası kabul edildi. Yeni yasaya göre federatif tip örgütlenmenin kaldırılması gerekiyordu. Yol-İş Federasyonu 2-3 Temmuz 1983 günlerinde olağanüstü toplandı ve 2821 sayılı yasanın gereklerini yerine getirdi.
Yol-İş Federasyonu yerini YOL-İŞ Sendikası’na bıraktı. Sonrasında genel kurullarını yapan Federasyon üyesi sendikalar kendilerini feshederek Türkiye Yol-İş Sendikası’na katıldılar.
Türkiye Yol-İş Sendikası’nın 1. Olağan Genel Kurulu 2-4 Aralık 1983 günlerinde toplandı. Genel Başkanlığa Bayram Meral, Genel Başkan Yardımcılıklarına A.Recai Emre, Cengiz Çerezcioğlu, Kemal Aladağ ve Orhan Balaban, Genel Sekreterliğe Etem Cankurtaran, Genel Teşkilatlandırma Sekreterliğine Behzat Akdoğan, Genel Mali Sekreterliğe Nail Eymür, Genel Eğitim Sekreterliğine ise İsmet Kaymak seçildi. 21-25 Aralık 1983’de yapılan Türk-İş Genel Kurulunda Orhan Balaban, Türk-İş Genel Teşkilatlandırma Sekreterliği’ne seçildi. Kemal Aladağ ise Konya Şube Başkanlığı görevini tercih etti. Aladağ’ın yerine Serdar Köse Genel Başkan Yardımcısı oldu.
Türkiye Yol-İş Sendikası, 6-8 Eylül 1985’de seçimli Olağanüstü Genel Kurul yaptı. Olağanüstü Genel Kurul sonunda Bayram Meral Genel Başkanlığa, A.Recai Emre ve A.Nejat Karaöz Genel Başkan Yardımcılıklarına, Behzat Akdoğan Genel Sekreterliğe, Turgut Ayçiçek Genel Mali Sekreterliğe, Ali Kaya Prim Genel Teşkilatlandırma Sekreterliği’ne, Cengiz Çerezcioğlu ise Genel Eğitim Sekreterliği’ne seçildiler.
Olağanüstü Genel Kurulun hemen sonrasında Yargıtay’ın verdiği bir karar, inşaat işkolunda birliğin pekiştirilmesine yardımcı oldu. Kararla Köy Hizmetleri, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Demiryolları, Limanlar ve Hava Meydanları İnşaatı Genel Müdürlüğü bünyesinde çalışan işçilerin inşaat işkolunda örgütlenmeleri kesinleşmiş oldu.
Olağanüstü genel kuruldan 6 ay sonra Genel Başkan Yardımcılarından A.Nejat Karaöz Ankara 3 No’lu Şube Başkanlığı görevini tercih ederek şubeye döndü. Yerine Ankara 1 No’lu Şube Başkanı Cenkal Avar getirildi.
T.Yol-İş Sendikası’nın 2. Olağan Genel Kurulu 16-19 Ekim 1986’da toplandı. Seçimler sonunda Genel Başkanlığa Bayram Meral, Genel Başkan Yardımcılıklarına A.Nejat Karaöz ve A.Recai Emre, Genel Sekreterliğe M.Nurettin Bamyacı, Genel Mali Sekreterliğe Turgut Ayçiçek, Genel Teşkilatlandırma Sekreterliği’ne Fikret Barın, Genel Eğitim Sekreterliği’ne ise Kenan Özsüer seçildiler.
YOL-İŞ, 1986-89 döneminde gerek üye sayısını arttırmada gerekse eğitim faaliyetlerinde önemli adımlar attı. Özellikle bahar eylemlerinde YOL-İŞ, işçi sınıfının dayanışması açısından da örnek olacak girişimlerde bulundu.
Sendikamızın 13-15 Ekim 1989 tarihinde toplanan 3. Olağan Genel Kurulu’nda Genel Başkanlığa Bayram Meral, Genel Başkan Yardımcılıklarına A.Nejat Karaöz ve Feridun Kızılgün, Genel Sekreterliğe Mehmet N. Bamyacı, Genel Mali Sekreterliğe Turgut Ayçiçek, Genel Teşkilatlandırma Sekreterliğine Fikret Barın, Genel Eğitim Sekreterliğine Kenan Özsüer ve Genel Mevzuat Sekreterliğine Nuhi Çelebi seçildi.
Genel Sekreterimiz Mehmet N.Bamyacı TÜRK-İŞ’in 15. Olağan Genel Kurulu’nda Genel Teşkilatlandırma Sekreterliğine seçildi. Bamyacı’dan boşalan Genel Sekreterlik görevine Genel Başkan Yardımcılarımızdan A. Nejat Karaöz getirildi.
Türkiye YOL-İŞ Sendikası 1989-1992 döneminde de Türkiye İşçi Sınıfı ve Sendikacılık Hareketi içinde önemli bir rol oynadı.
3 Ocak Genel Eylemi’nde ve 1991 Yaz Eylemleri’nde birlik ve beraberliği, sınıf bilinci, disiplini, mücadele kararlılığı ve azmiyle YOL-İŞ üyeleri birer örnek oluşturdu.
A.Nejat Karaöz’ü kaybetmemiz üzerine Mersin 1 No’lu Şube Başkanı ve Yönetim Kurulu Yedek Üyesi Tevfik Özçelik Genel Sekreterlik görevini devraldı.
4. Olağan Genel Kurul 9-11 Ekim 1992 günlerinde toplandı. Yönetimde değişiklik olmadı. 7-13 Aralık 1992’de toplanan TÜRK-İŞ’in 16.Olağan Genel Kurulu’nda, Sendikamız Genel Başkanı Bayram Meral, TÜRK-İŞ Genel Başkanlığına seçildi.
Genel Başkan Yardımcımız Feridun Kızılgün’ü kaybettik.
1992 – 1995 dönemi eylemlerin dolu dolu yaşandığı dönem oldu. 1993 bahar ve yaz aylarında önemli eylemler hayata geçirildi. 1994 yılında ise zamlara, işyeri kapatmalara ve özelleştirmelere karşı ülke genelinde büyük eylemler gerçekleştirildi.
Genel Uyarı Eylemi ve Büyük Yürüyüş hükümete geri adım attırdı.
1995 eylemlerin doruğa ulaştığı yıl oldu.
5 Ağustos’ta “Emeğe Saygı Yürüyüş ve Mitingi’nde” Ankara’nın Kızılay meydanı işçilere dar geldi.
20 Eylül’de Karayolları’nda, 21 Eylül’de DLH ve Bayındırlık Bakanlığı işyerlerinde, 2 Ekim’de ise Köy Hizmetleri’nde GREV başladı. Yaklaşık olarak 110 bin YOL-İŞ üyesi işçi greve katıldı.
Grevlerin başlaması ile birlikte Hükümet istifa etti.
26 Ekim 1995 günü anlaşma sağlandı ve grevlere son verildi.
Sendikamızın 5. Olağan Genel Kurulu 16-19 Kasım 1995 tarihlerinde toplandı. Genel Başkanlığa Bayram Meral, Genel Başkan Yardımcılıklarına Fikret Barın ve Nuhi Çelebi, Genel Sekreterliğe Tevfik Özçelik, Genel Mali Sekreterliğe Turgut Ayçiçek, Genel Teşkilatlandırma Sekreterliğine Hüseyin Baykal, Genel Eğitim Sekreterliğine Kenan Özsüer, Genel Mevzuat Sekreterliğine de Fahrettin İnan seçildi.
Türkiye YOL-İŞ Sendikası 1995 – 1998 döneminde de sendikal mücadelenin ön saflarında yer aldı. “İşsizliğe Hayır! Özelleştirme Talanına Son” yürüyüş ve mitinglerine yoğun katılım sağlandı.
1999 yılı Köy Hizmetleri’nde çalışan mevsimlik işçilerin çeşitli eylemleri ve açlık grevleri ile başladı. Aynı yıl gerçekleştirilen “Mezarda Emekliliğe Hayır” mitinglerine on binlerce YOL-İŞ üyesi katıldı.
Sendikamızın 8-10 Ekim 1999 tarihlerinde toplanan 6. Olağan Genel Kurulu’nda yönetimde değişiklik olmadı.
1999-2003 dönemi de Türkiye YOL-İŞ Sendikası’nın yoğun mücadelelerine sahne oldu.
Genel Başkan Bayram Meral, 2002 yılında yapılan genel seçimlerde Milletvekili seçildi. Genel Yönetim Kurulu içinde görev değişikliği yapıldı. Fikret Barın Genel Başkanlığa, Hüseyin Baykal Genel Başkan Yardımcılığına, Fahrettin İnan Genel Teşkilatlandırma Sekreterliğine getirildi.
Türkiye YOL-İŞ Sendikası’nın 12-14 Eylül 2003 günlerinde toplanan 7. Olağan Genel Kurulu’nda Genel Başkanlığa Fikret Barın, Genel Başkan Yardımcılıklarına Nuhi Çelebi ve Hüseyin Baykal, Genel Sekreterliğe Tevfik Özçelik, Genel Mali Sekreterliğe Ramazan Ağar, Genel Teşkilatlandırma Sekreterliğine Fahrettin İnan, Genel Eğitim Sekreterliğine Kenan Özsüer, Genel Mevzuat Sekreterliğine ise Şinasi Tuysuz seçildi.
2003-2007 döneminde Kamu Yönetimi Yasa Tasarısı’na karşı yoğun bir mücadele verildi.
Sendikamızın 8. Olağan Genel Kurulu 6-8 Temmuz 2007 günlerinde yapıldı. Genel Başkan Yardımcılarından Hüseyin Baykal’ın yerine Kemal Yılmaz seçilirken, diğer yöneticiler yerlerinde kaldılar.
Türkiye YOL-İŞ Sendikası, 6-7 Eylül 2008 tarihlerinde bir Olağanüstü Genel Kurul yaşadı.
Genel Başkanlığa Ramazan Ağar, Genel Başkan Yardımcılıklarına Hüseyin Balaban ve İsmet Tan, Genel Sekreterliğe Tevfik Özçelik, Genel Mali Sekreterliğe Şinasi Tuysuz, Genel Teşkilatlandırma Sekreterliğine Fahri Yıldırım, Genel Eğitim Sekreterliğine Aslan Görgöz, Genel Mevzuat Sekreterliğine ise Bekir Avcı seçildi.
Türkiye YOL-İŞ Sendikası’nda 23-24 Ocak 2010 tarihlerinde yeni bir Olağanüstü Genel Kurul yaşandı.
Genel Başkanlığa Ramazan Ağar, Genel Başkan Yardımcılıklarına İsmet Tan ile Bekir Avcı, Genel Sekreterliğe Tevfik Özçelik, Genel Mali Sekreterliğe Yusuf Doğan, Genel Teşkilatlandırma Sekreterliğine Mehmet Yolasığmazoğlu, Genel Eğitim Sekreterliğine Ahmet Kılıç, Genel Mevzuat Sekreterliğine ise Recep Karakaşlı seçildi.
Türkiye YOL-İŞ Sendikası’nın 9. Olağan Genel Kurulu 21-22 Mayıs 2011 tarihlerinde Ankara’da yapıldı. Genel Yönetim Kurulu tek liste olarak girdiği seçimlerde güven tazeleyerek yeniden göreve getirildi.
Sendikamız Jandarma teşkilatının yanı sıra ülkemizin her köşesinde üyeleri bulunan, inşaat işkolunda kurulu tek örgüttür.
Türkiye YOL-İŞ Sendikası, ülke genelinde hizmet veren 37 şubesiyle Türkiye İşçi Sınıfı ve Sendikacılık Hareketi’nin ve TÜRK-İŞ’in ayrılmaz bir parçası olarak üyelerimizin, işçi sınıfının ve tüm emekçilerin özgürlük, demokrasi, refah ve mutluluk içinde yaşayacakları bir Türkiye yaratma mücadelesini bundan sonra da aynı inanç ve kararlılıkla sürdürecektir.
